Σταθμός 8

Σε ορισμένες περιοχές της Μικράς Ασίας (κυρίως στην περιοχή της Νικομήδειας και την περιοχή της Προύσας) υπήρχαν οικισμοί στους οποίους ο ελληνορθόδοξος πληθυσμός μιλούσε αρμενικά. Σε λίγες περιπτώσεις η γλώσσα μιλιέται ακόμη και από σχετικά νεότερους.

Δύο τουλάχιστον χωριά που μιλούσαν κουρδικά (στην περιοχή του Ντιγιαρμπακίρ) εγκαταστάθηκαν με τις ανταλλαγές στην Ελλάδα. Η γλώσσα μιλιέται και σήμερα.
Μικρός αριθμός προσφύγων από τη νοτιοανατολική Μικρά Ασία (κυρίως βιλαέτι Αδάνων) μιλούσε αραβικά, ενώ ένας ακόμη μικρότερος αριθμός προσφύγων μιλούσε δυτικά και ανατολικά αραμαϊκά. Οι γλώσσες αυτές μιλιούνται και σήμερα.
Η ιταλική επιζεί ακόμη στην Κέρκυρα και στην Πάτρα, ενώ πιθανότατα δεν επιζεί σήμερα κανείς ομιλητής της μαλτέζικης (σημιτική γλώσσα) ούτε καν στην Κέρκυρα.
Τέλος, να αναφέρουμε ότι τα αρμένικα μιλιούνται ακόμη από πολλούς Αρμένιους της Ελλάδας. Τα ισπανοεβραϊκά (judeo-espaniol), γλώσσα με σημαντική και μακρά παράδοση και καλλιέργεια στη σημερινή ελληνική επικράτεια, μιλιούνται πλέον μόνο από λίγους ηλικιωμένους Εβραίους.

Το γλωσσικό αυτό ταξίδι απλά υπενθυμίζει την ύπαρξη και τη συνύπαρξη άλλων γλωσσών στην Ελλάδα. Τα αρνητικά στερεότυπα που κυκλοφορούν και πολλές φορές προωθούνται συστηματικά (απαξία για τις γλώσσες, προβλήματα για τους μαθητές) στην Ελλάδα έρχονται σε αντίθεση με τις επιστημονικές απόψεις. Σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση η εκμάθηση περισσότερων γλωσσών, όπως και των λιγότερο ομιλούμενων, θεωρείται πολιτισμικό και εν δυνάμει οικονομικό πλεονέκτημα. Ανακαλύπτεται ξανά η γνώση και η μοναδικότητα του πολιτισμού που φέρει η κάθε γλώσσα καθώς και το «ωφέλιμο» της γνώσης περισσότερων γλωσσών. Όσο για τους καχύποπτους, μάλλον ούτε οι Γερμανοί θέλουν να διαλύσουν τη χώρα τους δίνοντας και στις διαλέκτους τους καθεστώς μειονοτικής γλώσσας, ούτε οι Αμερικανοί, όταν η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία συνιστά στους γονείς για την καλύτερη νοητική εξέλιξη του νηπίου να του μιλάνε (και) σε μιαν άλλη γλώσσα, με την οποία όμως έχουν συναισθηματικά βιωμένη σχέση.