Ανοικτή επικοινωνία και ευέλικτα όρια

Μια ακόμη έννοια που μας διευκολύνει να καταλάβουμε το σχολείο ως σύστημα, ως όλον δηλαδή, είναι αυτή των «ανοικτών» και «κλειστών» συστημάτων.
  • Το κλειστό σύστημα αντιστέκεται στην επικοινωνία με άλλα συστήματα, έξω απ' αυτό, επιδιώκοντας να μην αλλάξει, να μείνει όπως είναι. Προφανώς, όταν μιλάμε για ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν μπορεί να υπάρχει κανένα απολύτως κλειστό σύστημα. Ωστόσο, ξέρουμε πολλές οικογένειες και πολλά σχολεία που προσπαθούν να κρατήσουν, όσο πιο πολύ μπορούν, τα όριά τους κλειστά σε ό,τι τους περιβάλλει.
    •  
     
  • Ένα ανοικτό σύστημα αναγνωρίζει το ευρύτερο περιβάλλον και επιτρέπει, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, τη διάρρηξη των ορίων.
 
Στην εκπαίδευση έχουμε να κάνουμε με το μεμονωμένο παιδί, με την αναπτυξιακή του πορεία, με τις ιδιαίτερες ανάγκες του και τη δυνατότητά του να αξιοποιήσει τη βοήθεια που του παρέχεται, αλλά και με την οικογένειά του, τις διάφορες ομάδες με τις οποίες συναλλάσσεται μέσα στο σχολείο και τις άλλες, εκτός σχολείου, που συνθέτουν την κοινωνία. Το σχολείο που λειτουργεί ως ανοικτό σύστημα δεν το ξεχνάει αυτό ποτέ.