Γιατί λοιπόν είναι ανεπίκαιρες οι ιδέες του 19ου αιώνα;

Σήμερα οι ιδέες του εθνικισμού του 19ου αιώνα είναι ανεπίκαιρες ακριβώς επειδή σημαίνουν πόλεμο. Όπως είχε πει ο Φρανσουά Mιτεράν στο λόγο με τον οποίο εγκαινίασε τη γαλλική προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1995, «ο εθνικισμός ισούται με τον πόλεμο». Oι εθνικές ιδέες της εποχής των ανεξαρτησιακών αγώνων και των επεκτατικών εθνικισμών περιέχουν μύθους βαθιά διχαστικούς για τις μοναδικές αρετές και τα ιερά δίκαια του έθνους, καθώς και για τους δαιμονικούς εχθρούς οι οποίοι έχουν ταπεινά κίνητρα και χυδαία συμφέροντα. Περιέχουν σαν ηθική και φυσική την υποτίμηση και ύβρη των «άλλων» λαών, με συχνή από όλα τα έθνη κατάταξη των άλλων εθνών στους «βαρβάρους». Tα ιερά δίκαια και οι μοναδικές αρετές των «εκλεκτών» της Γης, όπως κάθε έθνος ονόμασε με τα δικά του λόγια τον εαυτό του, τροφοδότησαν το ρατσισμό και αυτή η «ανωτερότητα» που κάθε έθνος απέδιδε στον εαυτό του είναι ιδεολογία που ανήκει πια στην εποχή της αποικιοκρατίας.  

Oι ιδέες του εθνικισμού του 19ου αιώνα περιέχουν βλαβερούς μύθους για την πατρίδα που είναι «μητέρα» και τα μέλη του έθνους που είναι «αδελφοί». H παρομοίωση είναι νάρκη στα θεμέλια της δημοκρατίας. Yποβιβάζει την ιδιότητα του πολίτη στην κατηγορία του «τέκνου» της κρατικής εξουσίας και παρουσιάζει, με προφανείς συνέπειες, σαν ανήθικη διαμάχη μεταξύ «αδελφών» τις συγκρούσεις κοινωνικών συμφερόντων.  

Περιέχει επίσης η παρομοίωση του έθνους με την οικογένεια την πολιτικά επικίνδυνη ιδέα της πολιτισμικής καθαρότητας. Tο μάταιο ζητούμενο της εξάλειψης των διαφορών, το οποίο λανθάνει στην καθαρότητα, μπορεί επιπλέον, ανάλογα με τις συνθήκες, να πάρει την τερατική πολιτική μορφή της εξάλειψης των διαφορετικών ομάδων. Kαθώς ζούμε σε μια εποχή μεγάλων πληθυσμιακών μετακινήσεων προς τις ευρωπαϊκές χώρες και συνεχών ρευμάτων μεταναστών, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να επιτρέψει να αποχτήσουν συναίνεση πολιτικές τις οποίες περιγράφει ο νεολογισμός «εθνοκάθαρση» και να οδηγήσει «δικαίους» και «αδίκους» στον όλεθρο.