H συμμετοχή στη δημιουργία της ευρωπαϊκής ταυτότητας

H συμμετοχή στην ευρωπαϊκή διαπάλη των ιδεών για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας απαιτεί τη νέα σημασιοδότηση των εννοιών έθνος, εθνική ταυτότητα και πατριωτισμός. Aπαιτεί την ύπαρξη της ιστορίας στη θέση της εθνικής μυθολογίας, η οποία αφηγείται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός, αναλλοίωτου από το χρόνο και ομοιογενούς, «ελληνισμού». Aπαιτεί την ιστορία της μακράς περιόδου της οθωμανικής κυριαρχίας στη θέση της εθνικής μυθολογίας για την οθωμανική «παρένθεση» στην κλειστή και γραμμική αφήγηση η οποία περιστρέφεται γύρω από το ένδοξο αρχαίο παρελθόν. Aπαιτεί την αναγνώριση του πολιτισμικού μείγματος της «μεγάλης διάρκειας».  

H αναγνώριση του πολιτισμικού μωσαϊκού της μεγάλης ιστορικής διάρκειας θα διευκολύνει την αξιοποίηση του πολιτισμικού πλούτου από τα σύγχρονα μεγάλα ρεύματα μεταναστών σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς θα καταπολεμήσει αποτελεσματικά τους καλλιεργημένους από τις εθνικές μυθολογίες φόβους μήπως χαθεί η «καθαρότητα» και «ομοιογένεια» των εθνικών πολιτισμών. H καταπολέμηση των φόβων απώλειας της μυθικής καθαρότητας αποτρέπει το μεγάλο κίνδυνο τον οποίο εγκυμονούν αυτοί οι φόβοι, να χτίσουν δηλαδή ένα μέλλον σκοτεινό για τις νέες γενιές των ευρωπαίων πολιτών, όπου θα προσπαθούν να ζήσουν έγκλειστες και περίτρομες σε μια αυταρχική «Eυρώπη-φρούριο».  

H συμμετοχή στην πάλη για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας είναι ικανή να ενισχύσει την πορεία η οποία έχει ξεκινήσει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες για την αντικατάσταση των εθνικών μυθολογιών από την ιστορία των εθνών. Θα μπορούσε να βρει πολλούς συμμάχους στη μάχη για να προστεθούν στα θετικά στοιχεία του ευρωκεντρικού προτύπου τα θετικά στοιχεία του μεσογειακού και για να διαμορφωθεί έτσι μια νέα ευρωπαϊκή ταυτότητα. Η ταυτότητα αυτή θα στηρίζεται στον ορθολογισμό, ενώ παράλληλα θα αφήνει ανοιχτά παράθυρα στο άγνωστο, το ακατανόητο και τη φαντασία, θα στηρίζεται στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά συγχρόνως θα προστατεύει τις φυσικές πηγές πλούτου και το περιβάλλον και ιδίως θα καλλιεργεί την κοινωνική ευαισθησία απέναντι στους σοβαρούς κινδύνους τους οποίους εγκυμονούν οι μεγάλες οικονομικές ανισότητες. Mια νέα ευρωπαϊκή ταυτότητα που θα προσθέσει στην κοινωνική οργάνωση τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη και ακόμα θα θέσει αντίβαρο στο αλόγιστο κέρδος την ποιότητα της ζωής και το δικαίωμα στην ευτυχία. Είναι σαφές ότι σε αυτή τη διαδικασία διαμόρφωσης της νέας ευρωπαϊκής ταυτότητας το σχολείο γενικότερα, αλλά και η διδασκαλία της ιστορίας ειδικότερα, θα μπορούσαν να συμβάλουν ουσιαστικά και αποτελεσματικά.