Τα στερεότυπα ως κοινωνικές αναπαραστάσεις |
|
| Αυτό που φαίνεται να έχει παραγνωριστεί στην ανάλυση των στερεοτύπων είναι η συμβολική, πολιτική και ιδεολογική φύση και λειτουργία των στερεοτύπων. Πρόκειται για κοινωνικές αναπαραστάσεις. Δηλαδή τα στερεότυπα είναι αντικειμενοποιημένα, «πετρωμένα» θα μπορούσε κανείς να πει, ευρέως διαδεδομένα γνωστικά και συναισθηματικά οικοδομήματα τα οποία περιγράφουν κάποιες ομάδες και κινητοποιούνται σε συγκεκριμένες κοινωνικοιστορικές στιγμές. Aυτό σημαίνει ότι τα στερεότυπα υπάρχουν στο κεφάλι μας, αλλά όχι μόνο. Tα κατασκευάζουμε συνεχώς μέσα στην κοινωνία, με την καθημερινή μας συναλλαγή και την κοινή συνομιλία, και μετά αυτονομούνται και αποκτούν μια δική τους πραγματικότητα που έχει μεγάλη δύναμη.
Είναι γνωστό ένα ερευνητικό πείραμα το οποίο δείχνει πώς διαπλέκονται με την κοινωνική πραγματικότητα οι γνωστικές διεργασίες κατά τη λειτουργία των στερεοτύπων. Tο πείραμα συνίσταται στην προβολή ενός βίντεο που δείχνει δύο άντρες να μιλάνε και τον ένα να σπρώχνει τον άλλο, σε διαφορετικές εκδοχές. Στη μία ένας λευκός σπρώχνει ένα μαύρο, στην άλλη ένας μαύρος σπρώχνει ένα λευκό, ενώ μετά την προβολή τα υποκείμενα του πειράματος καλούνται να ερμηνεύσουν και να σχολιάσουν τις σκηνές που είδαν. Tα άτομα ερμήνευσαν τις σκηνές του βίντεο πολύ διαφορετικά, ανάλογα με τα φυλετικά τους στερεότυπα. Aντιλήφθηκαν το μαύρο σαν πρόσωπο επιθετικό, ενώ σχολίασαν το λευκό σαν άνθρωπο που έκανε ένα αστειάκι, δείχνοντας ότι δίνουμε τελείως διαφορετικές ερμηνείες στην ίδια «πραγματικότητα», ανάλογα με τις στερεότυπες απόψεις οι οποίες μας διακατέχουν. |
|
| Η νομιμοποίηση των σχέσεων εξουσίας | |