Προκαταλήψεις


Tα στερεότυπα δεν είναι υποχρεωτικά αρνητικές γενικεύσεις, μπορεί να είναι και θετικές. Στερεότυπο είναι, για παράδειγμα, η άποψη ότι (όλοι) οι Έλληνες είναι φιλόξενοι και γλεντζέδες. Οι προκαταλήψεις είναι αρνητικά και υποτιμητικά στερεότυπα. Η διαφορά μεταξύ στερεοτύπων και προκαταλήψεων είναι ότι τα στερεότυπα είναι προϊόν ασυνείδητων διεργασιών, ενώ οι προκαταλήψεις βρίσκονται κάτω από συνειδητό, γνωστικό έλεγχο.

  Οι άνθρωποι έχουμε μεγάλο ταλέντο στο να διατυπώνουμε την ίδια περιγραφή με αξιολογικά διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με το αν αφορά τη δική «μας» ομάδα ή την ομάδα των «άλλων». Πιστεύουμε εύκολα με κάθε ειλικρίνεια ότι
  • (εμείς) «διαθέτουμε γενναιότητα», (εκείνοι) «επιθετικότητα»,
  • «έχουμε περηφάνια και αυτοσεβασμό», «έχουν αλαζονεία και εγωισμό»,
  • «είμαστε έντιμοι, αλλά δεν πέφτουμε και κορόιδα», «είναι αφελείς, αλλά άμα βρουν την ευκαιρία, θα κλέψουν»,
  • «είμαστε ηθικοί και καθαροί», «είναι ανήθικοι και βρόμικοι».
  Eίναι καθολική στους ανθρώπους η επιθυμία να αποκτήσουν και να διατηρήσουν μια θετική κοινωνική
ταυτότητα. Για να το καταφέρουν κάνουν ταυτίσεις με τις κοινωνικές ομάδες στις οποίες ανήκουν και συγκρίσεις με άλλες ομάδες στις οποίες δεν ανήκουν. Η σημασία του να είσαι Έλληνας αξιολογείται σε σύγκριση με άλλες εθνικότητες. Tο σχετικό κύρος της δικής μας ομάδας επηρεάζεται αποφασιστικά από το κύρος της ομάδας του άλλου. Mε βάση αυτό, μια ολόκληρη σχολή της κοινωνικής ψυχολογίας έδειξε πολύ πειστικά πώς τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις χρησιμεύουν στο να εξυψώνουν την ομάδα στην οποία ανήκουμε εμείς και να αμαυρώνουν την ομάδα των άλλων.
  Οι ψυχικοί μηχανισμοί των προκαταλήψεων