Οι πολλαπλές κοινωνικές ταυτότητες

Οι πιο συνηθισμένοι δείκτες της πολιτισμικής διαφοράς, όπως η γλώσσα, η εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή η θρησκεία, αντανακλούν ένα μόνο επίπεδο διαφοροποίησης, αφού οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες τα άτομα εντάσσουν τον εαυτό τους σε ομάδες, άρα συγκροτούν ένα συλλογικό εαυτό, είναι σύνθετες και εγγράφονται σε βάθος χρόνου.

Όμως στο εσωτερικό μιας κοινωνίας μπορεί η πολιτισμική εμπειρία να διαφοροποιείται ως προς παράγοντες όπως η κοινωνική τάξη, το φύλο, η ηλικία, αλλά και άλλους που τέμνονται με τους παραπάνω. Κάτω από αυτό το πρίσμα, μπορούμε να εντοπίσουμε πολλές διαφορετικές συνθήκες στις οποίες τα υποκείμενα καλούνται να διαχειριστούν την πολιτισμική διαφορά.

(Έφη Πλεξουσάκη, Πολιτισμός και σχολείο)
κλείσιμο

Η τυπική ισότητα λοιπόν, βασική αξία που διέπει τη λογική του σχολείου,

• συσκοτίζει και διαγράφει τις αρχικές κοινωνικές διαφορές των μαθητών
• αγνοεί την απόσταση που χωρίζει μεγάλο μέρος του μαθητικού πληθυσμού από τη σχολική γλώσσα και κουλτούρα και την ερμηνεύει ως αδιαφορία, απουσία κινήτρων, περιορισμένες ικανότητες
• παραγνωρίζει επίσης πόσο μεγάλο κοινωνικό προνόμιο είναι το μορφωτικό κεφάλαιο που κατέχουν ορισμένοι άλλοι μαθητές και το ερμηνεύει ως «φυσικό χάρισμα», κλίση, ή υψηλές ικανότητες.

Στην ουσία αξιολογεί με κριτήρια κοινωνικά. Μεταθέτοντας λοιπόν την ευθύνη της επιτυχίας ή της αποτυχίας αντίστοιχα στα ίδια τα άτομα, ο εκπαιδευτικός θεσμός νομιμοποιεί και ενισχύει την κοινωνική ανισότητα

(Νέλλη Ασκούνη, Kοινωνικές ανισότητες στο σχολείο)
κλείσιμο

Αυτό σημαίνει ότι καθένας από εμάς οργανώνει την αντίληψή του για τον κόσμο αντλώντας από την ιδιαίτερη πολιτισμική του εμπειρία σημεία αναφοράς τα οποία θεωρεί, ενώ δε θα έπρεπε, αυτονόητες, δηλαδή «φυσικές», προϋποθέσεις για την οργάνωση της πραγματικότητας. Όταν συναντιόμαστε με ανθρώπους που διαφέρουν από εμάς ως προς τις αναπαραστάσεις τους για τον κόσμο, τα πολιτισμικά στερεότυπα που υιοθετούν και τις αξίες που μοιράζονται, οι δικοί μας πολιτισμικοί κώδικες αντιπαρατάσσονται στους δικούς τους.

(Έφη Πλεξουσάκη, Πολιτισμός και σχολείο)
κλείσιμο