Η διαφορά ως συστατικό του «εμείς»


Μια παιδαγωγική κατάλληλη να απαντήσει στην πολλαπλή ετερογένεια των σχολικών τάξεων δεν μπορεί να είναι μια παιδαγωγική για μειονότητες. Αντίθετα, θα πρέπει να αφορά, με τον ίδιο τρόπο, στα μέλη της κυρίαρχης ομάδας.

Μόνο αν αντιστρέψει κανείς τη λογική και αναδείξει την πολλαπλότητα και την ετερογένεια της «δικής μας» ομάδας, τις εντάσεις και τις συγκρούσεις που τη συνοδεύουν και τις μορφές εξουσίας που τη συγκροτούν, μπορεί να δει μέσα από ένα πιο καθαρό πρίσμα τη σχέση με τον «άλλο». Με άλλα λόγια, ξεκινώντας κανείς από τη διαπίστωση των πολλαπλών υπαγωγών και ταυτοτήτων που χαρακτηρίζουν τις ανθρώπινες ομάδες, ανοίγει ένα δρόμο ο οποίος επιτρέπει να σκεφτούμε τη διαφορά ως συστατικό στοιχείο του «εμείς» και δημιουργεί ένα πλαίσιο ουσιαστικής κατανόησης και αποδοχής της. Για να επιτευχθεί, όμως, κάτι τέτοιο, πρέπει κανείς να έρθει σε σύγκρουση με την κυρίαρχη αντίληψη της ομοιογένειας και την παιδαγωγική σιγουριά που αυτή του παρέχει.