Πίσω από τη διαθεματική προσέγγιση βρίσκονται: |
συγκεκριμένες
αντιλήψεις για τη μάθηση, συγκεκριμένες δηλαδή θεωρήσεις του τι σημαίνει
«μαθαίνω», συγκεκριμένες αντιλήψεις για το ρόλο του κινήτρου στη μάθηση, συγκεκριμένες αντιλήψεις για το ρόλο του εκπαιδευτικού και των μαθητών, καθώς και για τη μεταξύ τους σχέση. Τι σημαίνει «μαθαίνω»Η διαθεματική προσέγγιση, όπως και κάθε σύγχρονη προσέγγιση της γνώσης, αντιμετωπίζει τη μάθηση σαν μια διαδικασία διερεύνησης, ανακάλυψης και οικοδόμησης της γνώσης από το ίδιο το άτομο που μαθαίνει. Η διαδικασία αυτή είναι άλλοτε ατομική και άλλοτε συλλογική. Η μάθηση προκύπτει ως αποτέλεσμα μιας απορίας (όταν συνειδητοποιούμε την άγνοιά μας για κάτι) ως αποτέλεσμα της ανάγκης μας να επιλύσουμε ένα πρόβλημα/να αντιμετωπίσουμε μια προβληματική κατάσταση με την οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι (λειτουργική αντίληψη της γνώσης).Η μάθηση προκύπτει άλλοτε με τρόπο περισσότερο διαισθητικό (π.χ. μάθηση πραγμάτων που σχετίζονται με το φυσικό ή το κοινωνικό περιβάλλον μας) άλλοτε με τρόπο πιο συστηματικό. Πάντως, και στη μια και στην άλλη περίπτωση, η μάθηση, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να βασίζεται σε παλιές γνώσεις και εμπειρίες των παιδιών. Αυτές τις γνώσεις και εμπειρίες είτε θα τις ισχυροποιήσει είτε θα τις αναδιοργανώσει για να τις μετασχηματίσει σε γνώσεις περισσότερο επιστημονικές. Μαθαίνω, όμως, σύμφωνα με τη σύγχρονη αντίληψη δε σημαίνει μόνο αποκτώ γνώσεις και ακόμη περισσότερο δε σημαίνει «μαθαίνω απέξω»!!! Σημαίνει αποκτώ και δεξιότητες ή, αλλιώς, κάποια «εργαλεία» που μπορώ ανά πάσα στιγμή να τα χρησιμοποιήσω για να μάθω κάτι, σημαίνει δηλαδή «μαθαίνω να μαθαίνω». Για παράδειγμα, μαθαίνω να αναζητώ πληροφορίες, να επιλέγω τις πιο σημαντικές ανάμεσα σε αυτές, να συγκρίνω, να κάνω υποθέσεις, να οδηγούμαι σε συμπεράσματα, να μεταφέρω σε ένα νέο πλαίσιο μια γνώση που έχω αποκτήσει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, μαθαίνω να κρίνω. Αυτά τα στοιχεία διασφαλίζονται, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, μέσω της διαθεματικής προσέγγισης. Ποιός είναι ο ρόλος του κινήτρου στη μάθηση;Η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης δίνει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία στο ρόλο του κινήτρου στη μάθηση. Από τη στιγμή που απαιτεί πραγματική εμπλοκή του παιδιού στη διαδικασία της μάθησης δεν μπορεί παρά να δημιουργεί εσωτερικά κίνητρα και να βασίζεται σε αυτά Κάποια τέτοια εσωτερικά κίνητρα μπορεί να είναι: Το ενδιαφέρον και η περιέργεια για το θέμα με το οποίο ασχολούμαστε Η αναγνώριση από το παιδί του εαυτού του και των βιωμάτων του μέσα σε αυτό κ.λπ.). Ποιός είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού;Η διαθεματική προσέγγιση δίνει στον εκπαιδευτικό ένα ρόλο σχετικά διαφορετικό από αυτόν που θα είχε σε μια άλλου τύπου εκπαιδευτική διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός παίζει το ρόλο του διαμεσολαβητή-ενήλικα (όπως περιγράφεται από τους Bruner & Vygotski), ο οποίος:«Παρακινεί» και «προκαλεί» τα παιδιά Ακούει τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους Τους δημιουργεί με τρόπο έμμεσο νέες απορίες και ενδιαφέροντα Παρακολουθεί τη δράση των παιδιών και την «κατευθύνει» κρατώντας μια ισορροπία ανάμεσα στην αυτονομία και την πρωτοβουλία τους και στο δικό του «καθοδηγητικό» ρόλο και δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα αποδοχής, αμφίδρομης επικοινωνίας και, κατά συνέπεια, μια θετικότερη σχέση ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και στους μαθητές. Πίσω από τη διαθεματική προσέγγιση βρίσκεται η κοινωνιογνωστική θεωρία της μάθησης: Η γνώση οικοδομείται μέσω αλληλεπίδρασης με τον άλλο, μέσω δηλαδή συνεργασίας με συνομηλίκους και ενήλικες, με άτομα που βρίσκονται στο ίδιο ή σε διαφορετικό επίπεδο σε σχέση με συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες, με άλλα λόγια μέσω συλλογικής δουλειάς, διαλόγου και αντιπαράθεσης, δηλαδή μέσω κοινωνιογνωστικής σύγκρουσης. |