Οι περιπέτειες του «ομοιογενούς πληθυσμού»

Ο παραδοσιακός ελληνικός λόγος αναφέρεται στη μεγάλη γλωσσική και πολιτισμική ομοιογένεια του ελληνικού πληθυσμού. Τα πράγματα, όχι μόνο σήμερα αλλά ιδιαίτερα στο παρελθόν, δεν ήταν έτσι. Αφήνοντας κατά μέρος τη συζήτηση του πόσο «όμοιος» είναι ο πληθυσμός που μιλά την ίδια γλώσσα, όταν μάλιστα δημιουργείται ένα εθνικό κράτος, μια σειρά ομάδων με διαφορετική γλώσσα και θρησκεία έζησαν και συνεχίζουν, εν μέρει, να διαβιούν στα όρια της ελληνικής επικράτειας. Μερικές από αυτές σε διάφορες ιστορικές περιόδους ταυτίστηκαν, ολόκληρες ή ένα τμήμα τους, με τα οράματα άλλων εθνικισμών και όχι του ελληνικού ή αντιμετωπίστηκαν από το ελληνικό κράτος ως εσωτερικοί εχθροί. Με τις ελληνοτουρκικές ανταλλαγές πληθυσμών, τις αντίστοιχες ελληνοβουλγαρικές, τη βίαιη εκδίωξη των μουσουλμάνων Τσάμηδων το 1944-1945, τη φυγή με τον Εμφύλιο και την ακόλουθη μετανάστευση πολλών σλαβόφωνων, ακόμη και τη μετανάστευση προς την Τουρκία από τη δεκαετία του 1960 πολλών μειονοτικών της Θράκης, οι έλληνες πολίτες που θα μπορούσαν να έχουν άλλες εθνικές ταυτοτικές αναφορές συνιστούν ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό του πληθυσμού.

Η ομοιομορφία όμως που προπαγανδίζεται, αφού η όποια απόκλιση από τη νόρμα του ελληνόφωνου και ορθόδοξου προκαλεί τη βασικά αστήρικτη φοβία μιας «εθνικής πρόκλησης», είναι μια κατασκευή που προσπαθεί να δώσει μια συγκεκριμένη εικόνα. Η ύπαρξη του διαφορετικού εγείρει παράλογους φόβους: όποιος θεωρεί ότι ανήκει σε διαφορετική εθνική ομάδα είναι σώνει και καλά εχθρός, όποιος διατηρεί διαφορετικά εθνοτικά, γλωσσικά, θρησκευτικά ή και πολιτιστικά γνωρίσματα μπορεί να είναι εν δυνάμει εχθρός και «εθνικά επικίνδυνος».
Η γλωσσική πολυμορφία