Σταθμός 2
Μια μεγάλη έξοδος των Βλάχων από αυτές τις εγκαταστάσεις αρχίζει τουλάχιστον από τα μέσα του 18ου αιώνα και συνεχίζεται, με διαφορετικούς όρους βέβαια, μέχρι και μετά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Μια διάκριση που προτείνει ο Thede Kahl σε σχέση με την κοινωνικοεπαγγελματική και ταυτοτική διαφοροποίηση των Βλάχων είναι αυτή σε armanu και rramanu, ανάλογα με το πώς αυτοαποκαλούνται. Οι δεύτεροι, που σχηματικά μπορούμε να τους ονομάσουμε Αρβανιτόβλαχους, διακρίνονται από το γεγονός ότι μέχρι πρόσφατα διατηρούσαν την ημινομαδική κτηνοτροφία και (όπως και οι Γραμμουστάνοι Βλάχοι) διακρίνονται από μια πιο διακριτή βλάχικη ταυτότητα και από τη μεγαλύτερη διατήρηση της γλώσσας.

Αν και λίγοι Βλάχοι βρίσκονται στα όρια του πρώτου ελληνικού κράτους, σημαντικός πληθυσμός εισέρχεται με την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας (1881) και πολύ περισσότεροι με αυτήν της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Ο διαμελισμός του οθωμανικού βαλκανικού χώρου βρίσκει ένα μεγάλο τμήμα των Βλάχων στην ελληνική επικράτεια, ένα σημαντικό στην Αλβανία, ένα σχετικά μικρό στα όρια της σημερινής ΠΓΔΜ και ένα μικρό στη Βουλγαρία.

Εκτός από την ελληνοφώνηση Βλάχων το 19ο αιώνα, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι μια σειρά οικισμών στην Ήπειρο, αλλά και αλλού, μέσα στον 20ό αιώνα έχασαν τη γλώσσα ή οι τελευταίοι ομιλητές αποβιώνουν στις μέρες μας. Το ίδιο συμβαίνει και σε οικισμούς όπου οι Βλάχοι προέρχονται από παλαιότερες μετακινήσεις και συνιστούν μικρή μειοψηφία.