Ποιος είναι ο στόχος της διδασκαλίας της ιστορίας;

Το σχολείο δεν έχει στόχο να προετοιμάσει μελλοντικούς επαγγελματίες ιστορικούς. Έχει στόχο να προσφέρει τη δυνατότητα να γνωρίσει κανείς τη γοητεία του παρελθόντος, είτε σαν να πηγαίνει ένα μακρινό ταξίδι σε άγνωστους κόσμους και πολιτισμούς είτε σαν να αναγνωρίζει οικεία του πράγματα σε τόπους και χρόνους που δεν τους περιμένει· να ακονίσει την περιέργεια για τον τρόπο με τον οποίο ζούσαν οι άνθρωποι σε παλαιότερες εποχές, να σκεφτεί για τις διαφορές και τις ομοιότητες με τη δική του εποχή και κοινωνία, να προβληματιστεί για τον τρόπο με τον οποίο συνδέεται το παρόν με όσα έγιναν στο παρελθόν. Η περιέργεια αυτή, η γνώση που αποκτάται μέσα από αυτήν είναι η καλύτερη βάση για την ταύτιση με την κοινότητα στην οποία η γνώση αυτή αναφέρεται, στην οποία ζει κανείς και υπολογίζει να περάσει τη ζωή του.

(Έφη Αβδελά, Διδάσκοντας ιστορία)
κλείσιμο

Εδώ αποτυπώνεται η εξαιρετικά διαδεδομένη άποψη ότι η ιστορία είναι μία, δηλαδή η εθνικά επωφελής. Η ίδια αυτή αντίληψη, που θεωρεί αυτονόητη την υπαγωγή της σχολικής ιστορίας στις επιταγές των εθνικών θεμάτων, τροφοδοτεί και τη θέση ότι το περιεχόμενο αυτής της ιστορίας είναι εθνικά «υποκειμενικό». Ενώ δηλαδή επιμένει ότι το σχολείο διδάσκει τα «αντικειμενικά ιστορικά γεγονότα», συγχρόνως θεωρεί φυσικό, όπου τα γεγονότα αυτά αφορούν σε αντιπαραθέσεις, εντάσεις ή συγκρούσεις μεταξύ του εθνικού «εαυτού» και κάποιου εθνικού «άλλου», τότε η παρουσίασή τους να υπακούει σε μια «εθνική σκοπιά».

Με δυο λόγια, ένα από τα ειδοποιά χαρακτηριστικά της ιστοριογραφίας, δηλαδή ότι μπορεί να υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις σε ένα γεγονός, ότι η ιστορία γράφεται και ξαναγράφεται χωρίς τέλος, μετατρέπεται σε «εθνικό», πολιτικό ζήτημα.

(Έφη Αβδελά, Διδάσκοντας ιστορία)
κλείσιμο

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του μαθήματος της ιστορίας στο εθνικό σχολείο αποτυπώνεται στο γεγονός ότι το περιεχόμενό του γίνεται συχνά, εδώ και πενήντα χρόνια, αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε διακρατικές ή διεθνείς σχέσεις.

Η Ουνέσκο, για παράδειγμα, ή το Συμβούλιο της Ευρώπης παρακολουθούν το ζήτημα συστηματικά, με συνέδρια και ετήσιες εκθέσεις, και καταγράφουν τις βελτιώσεις και τις στασιμότητες σε διάφορες χώρες. Σήμερα μάλιστα, οι συνθήκες της Ενωμένης Ευρώπης, από τη μια, και της εξω-ευρωπαϊκής μετανάστευσης, από την άλλη, θεωρείται ότι θέτουν νέες προτεραιότητες στο μάθημα της ιστορίας:

αφενός να καλλιεργήσει την ευρωπαϊκή ταυτότητα των μαθητών και των μαθητριών δίπλα στην εθνική και αφετέρου να διευκολύνει τη σχολική ένταξη αλλοεθνούς μαθητικού πληθυσμού στο εθνικό σχολείο

(Έφη Αβδελά, Διδάσκοντας ιστορία)
κλείσιμο