Οι αντιφάσεις με τη σημερινή πραγματικότητα


Μέσα στα σύγχρονα δεδομένα, όμως, το ιδεώδες της φαντασιακής ομοιότητας που προβάλλει το σχολείο αντιφάσκει, όλο και περισσότερο, με την ελληνική πραγματικότητα των μεταναστών και των προσφύγων αλλά και των ευρωπαϊκών διαδικασιών. Οι πολλαπλές φιγούρες των διαφορετικών «άλλων» αποτελούν ορατό κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπο με τα ερωτήματα που θέτει η παρουσία αλλόγλωσσων, αλλόθρησκων και αλλοδαπών μαθητών και καλείται να επεξεργαστεί τα κατάλληλα εργαλεία για τη σχολική τους ένταξη. Οι απαντήσεις δεν μπορούν να αναζητηθούν αποκλειστικά στην παιδαγωγική σφαίρα, αλλά προϋποθέτουν μια γενικότερη κριτική επεξεργασία του τρόπου με τον οποίο έχουμε μάθει να προσεγγίζουμε την εθνοπολιτισμική ποικιλία και διαφορετικότητα. Τα ίδια άλλωστε τα ερωτήματα ωθούν σε κάτι τέτοιο. Είναι χαρακτηριστική η αναταραχή που δημιουργεί, όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια, το ενδεχόμενο να κρατήσει αλλοδαπός μαθητής ή μαθήτρια τη σημαία στις παρελάσεις των εθνικών επετείων. Το γεγονός ότι ένας «ξένος» θα κρατήσει το εθνικό σύμβολο προσλαμβάνεται από πολλούς ως απειλή της ελληνικότητας ή της εθνικής «καθαρότητας». Τα φαινόμενα αυτά είναι σχετικά πρόσφατα στην Ελλάδα, σε σχέση με άλλες δυτικές χώρες υποδοχής μεταναστών. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σε αυτές τις συνθήκες η αντίληψη ότι η συμβίωση με τους άλλους κρύβει απειλές είναι αυτή που μπορεί να δημιουργήσει τους μεγαλύτερους κινδύνους. Ο αποκλεισμός, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός που παράγει μια τέτοια αντίληψη είναι η μεγαλύτερη απειλή για την κοινωνική συνοχή.

  Τι μπορεί να προσφέρει η εκπαίδευση;