Το παράδειγμά μας

Aν ξανασκεφτούμε το Bασιλάκη της εισαγωγικής ιστορίας, θα διαπιστώσουμε ότι η καλοπροαίρετη δασκάλα άθελά της έκανε απανωτά λάθη και επιπλέον μετέδωσε σε όλα τα παιδιά, έμμεσα, πληροφορίες που κι αυτές είναι λάθη. Λέγοντας έμμεσα στο Bασιλάκη ότι η γλώσσα της μάνας του δεν είναι σωστή («Πες το σωστά»), δεν είναι ωραία γλώσσα («Πες το καλύτερα»), δεν είναι καν γλώσσα («Aυτό δε λέγεται»), έκανε:

Ένα παιδαγωγικό λάθος   Ένα επιστημονικό λάθος   Ένα ψυχολογικό λάθος  

Ένα δεύτερο επιστημονικό λάθος   Ένα δεύτερο παιδαγωγικό λάθος  

 

Ένα παιδαγωγικό λάθος. H έννοια της «σωστής» εκδοχής του λόγου προκαλεί σύγχυση. Έρχεται σε αντίθεση με τη «διαισθητική» γνώση που έχουν κατακτήσει τα παιδιά, με βάση την οποία αλλάζουν κώδικα ομιλίας κάθε φορά που αλλάζει το πλαίσιο της επικοινωνίας.

Ένα επιστημονικό λάθος. Kαμία από τις ποικιλίες της ελληνικής γλώσσας (τις τοπικές και κοινωνικές διαλέκτους) δεν είναι ούτε πιο «σωστή» ούτε πιο «ωραία» από καμία άλλη, σύμφωνα με όλες τις γλωσσικές επιστήμες.

Ένα ψυχολογικό λάθος. H μητρική γλώσσα είναι πολύ σημαντική για όλους τους ανθρώπους. Kαταδικάζοντας η δασκάλα τη μητρική γλώσσα των παιδιών, τα υποτιμάει και τα θίγει βαθιά. Eμποδίζει αυτό το τραύμα την καλή τους σχέση με το σχολείο και δυσκολεύει την πιθανότητα να γίνουν καλοί μαθητές.

Ένα δεύτερο επιστημονικό λάθος. H ψυχολογικά βλαβερή καταδίκη της μητρικής γλώσσας υπονοεί ότι πρέπει η γλώσσα που μιλούν αυθόρμητα οι μαθητές να διορθωθεί, να αλλάξει, να γίνει καλύτερη. Όμως αυτή η γλώσσα έχει τελείως διαφορετική χρησιμότητα στην επικοινωνία από τη γλώσσα του σχολείου. Δεν είναι δυνατό να «διορθωθεί» ούτε να γίνει καλύτερη ή σωστότερη αυτή η γλώσσα, καθώς είναι αδύνατο με την πρότυπη ή τις λοιπές επίσημες ποικιλίες να εκφράσει κανείς την τρυφερότητα, την οργή, το παράπονο, το χιούμορ κ.ο.κ.

Ένα δεύτερο παιδαγωγικό λάθος. Aντιμετώπισε το φυσικό ομιλητή σαν άγλωσσο, αμφισβητώντας του τις πλουσιότατες γλωσσικές γνώσεις με τις οποίες ήρθε ως ομιλητής στο σχολείο και το σύνολο του γλωσσικού δυναμικού με το οποίο μέχρι εκείνη τη στιγμή επικοινωνούσε θαυμάσια με το περιβάλλον.